A
Abang : merah
abot : malas, tidak mau berusaha
abu : abu, bapak, ayah. (biasanya panggilan untuk tokoh masyarakat)
acan : terasi, udang yang sudah di haluskan
beracan (b∂=fre) : pakai terasi.
acong : anjing, binatang nakjis (kata yang sangat kotor)
adal : embun
b∂radal (b∂=fre) : main adal biasanyua dipagi hari.
adat : kebiasaan, tradisi
adatn∂ (n∂=pro) : kebiasaan, tradisi yang masih kental
b∂radat (b∂r=fre)
adeq : biarkan
adèqn∂ (n∂=Pro) : biarkan dia
adeng : pelan
adengn∂ (n∂=pro) : dia itu pelan sekali.
adep : hadang
adiq : adek, anak yang paling bungsu.
agam∂ : agama
agam∂t∂ (t∂=pro) : agama kita
aiq : air
ajah : ajar
ajahn∂ (n∂=pro) : mengajari, mengajarkan, biasanya digunakan dalam ungkapan memperingati seseorang)
b∂rajah (b∂r=fre) : belajar.
Ajaq (bh) : bohong, suka tidak jujur
ajaqn∂ (n∂=pro) : dia bohong
aji : harga
akah : akar
akahn∂ (n∂= pro) : akar, akarnya
ali-ali : cin-cin (perhiasan yang di pasang di jari-jari)
alur (bh): biarkan
alurann∂ (n∂=pro) : membiarkan (sedikit lebih halus dari pada kata adekne)
amaq : ayah, bapak
amaqk∂ ( k∂=pro) : ayahku, bapakku
ambon: ubi, -jamakq; ubi jalar, -jawe; ubi tanah
Ambon Lepak/ kulup : ubi yang dimasak dengan air biasa, dan di campur dengan garam hingga jadi lezat.
Ambon Urap : ubi yang sesudah dimasak dengan air setelah itu dicampur lagi dengan kelapa yang sudah diparut.
Ambon Jaw∂ : ubi kayu.
Ambon Jamaq : ubi yang pohonnya panjang dan semakin memanjang
ampet : kipas (biasanya sering terbuat dari limbah kain) dll.
ampok-ampok : gembok gerbang atau pintu yang ukuran kecil
ampoq : lagi
ancangan : meladeni
|
anduk : handuk, kain sebagai pengering badan setelah mandi, bagian daging sapi atu kerbau yang sering di buat sebagai bahan makanan. Andukn∂ (n∂=pro) : handuknya.
Andukk∂ (k∂=pro) : handukku
aneh : mari, ungkapan berupa ajakan
ang∂n : perasan
angin : udara
angk∂ : angka, satuan angka.
anjah : tangga
antap : kacang panjang
anteh : tunggu, menunggu,
antehk∂ (k∂=pro) : tunggu aku
antehn∂ (n∂=pro) :tunggu dia.
antuq : tarik.
antuqn∂ (n∂=pro): tarik dia
antuqk∂ (k∂=pro) : tarik aku
ape : apa, (ungkapan untuk bertanya secara spontan)
araq : ada, adakah, dll.
araqn∂ (n∂=pro) : dia ada.
aroh : hampir saja
asaq : alat untuk menajamkan benda tumpul
aseq : sedih, bersedih
aseqn∂ (n∂=peo): dia itu sedih sekali
aseqk∂ (k∂=pro)) aku sedih sekali.
ataw∂ : atau
ate : hati
atenn∂ (n∂=pro) : hatinya
atengk∂ (k∂=pro) : hatiku
atep : atap
atum : polpen
atumn∂ (n∂=pro) : polpennya
atumk∂ (k∂=pro) : polpenku
b
beaq : merah
beaqn∂ (n∂=pro) : merahnya.
bais : bau, mabu, dll.
baisn∂ (n∂=pro) : mambunya.
balang: belalang
bale : rumah
balen∂ (n∂=pro) : rumahnya
balengk∂ (ke=pro) : rumahku
banggruq : kesurupan
kebanggruqan (kbk) : seseorang yang sedang kesurupan.dall.
bangkol : mandul
bansu : basi
bantong : banci
|
bare : kandang
barèh : nanti,
bareh juluk : nanti dulu
nani juluq : sebentra dulu
bar∂ng : bersama, barengg-bareng; bersama-sama
baruq : tadi, barusan
batèq : parang
bawaq : bawah
leq bawaq : di bawah
bawot : dangkal
bawotn∂ (n∂=pro) : dangkalnya
b∂bao : berteduh
bèbèk : itek
b∂catan: cepetan
b∂dah : bolong
b∂gang : tikus
gawe : acara
b∂gawe (b∂=fre) : sebuah acara yang jenisnya tidak tentu yang biasa dilakukan oleh sekelompok masyarakat setempat.
b∂gawean (an=af) : bakerja
b∂k∂lor=b∂daran (bh) : bahasa halusnya makan
b∂k∂dèq : bermain
b∂lah : pecah,
b∂lahan (an=fre) : pecahan
b∂lanj∂ : belanja
b∂laj∂an (an=fre) : barang atau sebuah benda yang sudah dibeli.
b∂lencek : cecak
beleq : becek
b∂leq : besar
b∂leqn∂ (n∂=pro) : besarnya
b∂leqk∂ (k∂=pro) : aku besar
b∂lian : dukun, tabib
belinggi : kecoak
belo : panjang, ke-ne; panjang sekai.
b∂londan: telanjang
bembek: kambing
b∂ngaq : heran
benteq : jinjing
b∂radal : berembun
b∂rajah : belajar
b∂rangkak : nyamuk
b∂rapeq: berhias
b∂ray∂ : pacar
b∂ray∂an (an=af) : berpacaran
b∂rembè: bagaimana
bereng : hitam
b∂rson=b∂bande : menaruh barang di atas kepala
bas∂n (bh) : bahasa halusnya kata atau bahasa
b∂sual=b∂siaq : kelahi
b∂suh : kenyang
|
b∂suhk∂ (k∂=pro) : aku kenyangb∂tah : nakal, jengkel
b∂tian : hamil
b∂tiann∂ (n∂=pro) : dia itu hamil
bewèh : bibir
bongaq : bodoh, ke-m; paling bodoh
bontet : pendek, cebol
botor : kecipir
buaq tangkong : kancing baju
bucu : sisi
budun : bisul
buit : pantat, bokong
bulu : rambut
bungkaq: punggung
but∂ : buta
c
cakreh : memanjat pohon
campah : hilang khasiatnya, tdk ampoh lagi
camut : manyun
camut : bermuka masam
caplok : mengambil milik orang lain
cawet : celana dalam
cawetn∂ (n∂=pro) : celana dalmnya
cawetk∂ (k∂=pro) : celana dalamku
cecel : pelit
ceceln∂ (n∂=pro) : pelitnya
c∂k∂t : pintar, cerdas
c∂ketn∂ (n∂=pro): dia itu pintar
c∂ketk∂ )k∂=pro) : aku pintar
c∂moh : senang, riang, kegirangan
c∂mohn∂ (n∂=pro) : senangnnya
c∂mohn∂ (n∂=pro) : senangnnya
c∂mohk∂ (k∂=pro) : aku senang.
c∂ngak : menoleh keatas, tengadah
c∂ngik : cengengesan
c∂plus : tiba tiba keluar
c∂rancang : ieruji pada jendela
c∂ruring: buah duku
cèt : cat
cobèk : ulekan untk bumbu
colet : colek
colok : korek api
|
congang: gigi yang tanggalc∂r∂bik : bibir yang sedikit naik
c∂rubak : mulut dan bibir yang trlalu lebar
cucuk : paruh
cucukn∂ (n∂=pro) : paruhnya
cumik : cumi-cumi
cupak : orang yang rakus
cupring : permainan petak umpat
d
dacin : timbangan.
dad∂ : dada
dagul : besar kepala
dahar : makan
dakaq : meskipun, sekali pun, biarpun
dakok : bisu
dalem : dalam
daraq : darah
dasan : dusun
dateng : datang
debok : gemok
d∂dare : gadis
d∂kil : kusut, kotor
dèlat : menjilat
d∂men : suka
d∂mok : benjol kena ssuatu
dèmpang : pincang
dènd∂ : gelar putri raja di lombok
d∂ngah : dengar
d∂ngan : orang
d∂res : deras
des∂ : desa
dilah : lampu
dimin : demi, begitu
dines : dinas
dipan : tempat tidur
diriq : diri sendiri
doang : saja
dodoq : bangunin
dodoqk∂ (k∂=pro) : bangunin aku
dodoqn∂ (n∂=pro) : bangunin dia
dokep : menangkap dgn tangan
domprèt : dompet
dompretn∂ (n∂=pro) : dompetnya
dompretk∂ (k∂=pro) : dompetku
dongaq : tengadah
|
dore : genteng
doro : sampah
dowe : harta, milik
duah : luar
duan : keponakan
du∂ : dua
dugaq : melecehkan
duni∂ : dunia
duren : durian
durus : lurus, terus
e
eboh : longgar
ècok : goyang, goyah
edaq : jangan, tidak usah, tidak boleh
èdas : tajam
èder : pematang
èlah : membersihkan
elak : lidah
elèh : hanyut
elong : ekor
elong : ekor
elor : liur
emah : ambilah , terimalah
emas : mas , logam mulia
embas : bibit tumbuhan
embiq : ayah dari eyang
embot : cabut
embung: dam kecil, subak di lombok
empak : ikan
empaq : ikan
empas : terbuka, terkuak
empik : kerak
empiq : kerak pada nasi
empoh : panggil
empok : memukul, mendera
empos : tiup
empus : asap yang mengepul
èndah : juga
endeng : minta
endeqman : belum
engah : curiga, hawatir
ènggur : goyang
ènggut : tersentuh
èngkah : selesai
engkos : tertidur pulas
|
∂no : itu, disituenoq : kepunyaan
èraq : kelak
eroq : sedih, iba
èsek : memindahkan
esot : geserkan
eto : itu
eyop : meminum, menghirup
g
gabah : butir padi
gadang : tempat nasi
gaèt : cantol, kait
gagah : tanpan, ganteng
gagang : takai
gaji : upah
galang : luas
gal∂ : alat untuk menganbil buah
gal∂ng : ban
galeng : siang
galir : longgar, tidak bisa berputar
gantoq : tangkai, tandan
gantung: gantungan, menggantung
gantus : menyatukan
gaong : agak lekuk, agak kedalam
gareng : cangkul bergigi
gati : sangat
gaur : aduk
gawah : hutan
gawèq : kerjakan
gebuk : memukul
gècèk : menyentuh pelan-pelan dan berulang kali
gecok : memotong, mengiris
gedek : marah
gemes : bengis, tidak jijik
genit : gatal
gèrè : rasa geli
geres : pasir
gero : kering
g∂seng : gosong, menjadi orang
g∂sengn∂ (n∂=pro) : dia itu gosong
geser : pindah sedikit
getaq : getah
getaqn∂ (n∂=pro) : getahnya
getok : memukul dengan jari tangan
giong : ayunan
|
goap : meraba bagian wajah dgn telapak tangan
gobèt : parut, alat pemarut
godèk : monyet
goyo : mana ada
guah : aduk
guam : sariawan
gubuk : kampung
gul∂ : gulas
guman∂ : sering
gupuh : tergopoh-gopoh, tidak tenang
gutu : kutu
h
hak : hak
halal : sah, halal
halaln∂ (n∂=pro) : itu halal
harep : berharep
hawe : iklim, cuca
hèd : datang bulan
hèmat : irit, hemat
i
ican : beri, memberi
idu : ingus
idung : hidung
idungn∂ (n∂=pro) : hidungnya
idup : hidup
ijuk : ijuk dari pohon enau
ilmu : ilmu
ilmun∂ (n∂=pro) : ilmunya
ima : tangan
inaq : ibu
inaqn∂ (n∂=pro) : ibunya
inaqk∂ (k∂=pro) : ibuku
ingoq : lihat
iniq : bisa
insah : kerasan, tidak luar, jinak
ipar : saudari istri atau suami
ipuh : enggan
ipun : seluruh
iris : terkikis
irit : hemat,irit
iroq : sedih
iroq : sedih
|
iru : terpotong miring irup : hidup
irut : mencari-cari
isah : jinak
ise : waktu isa’
isi : isi
isik : mengisi
isiq : isi
isiq : mengisi sesuatu
itam : kurang tahu
ite : kita
itè : di sini
it∂ : kita
itung : hitung
iwak : pangkuan
iwaq : pangkuan
iw∂ : pangku
j
jabut : penuh bulu
jadah : anak haram
jadik : kurang ajar
jaè : jahe
jaoq : jauh
jari : untuk
jarup : muka, wajah
jebak : pintu gerbang
jebuk : berumpun
jejuluk : nama yang diberikan
jekat : zakat
jemaah : jamaah
b∂jamaah (b∂=fre) : sama-sama melakukan sesuatu seperti shalat secara sama-sama dengan satu pemimpin.
jemit : memegang dengan ibu jari dan telunjuk
jeneng : rupa, raut muka, wajah
jenèr : pucat, seperti kurang darah
jengku : dengkul
jenu : bosan
jepun : pohon kamboja
jinah : uang pembayaran
joang : lebar
jogang : gila
jojoq : mengambil dengan galah
jok : ke
joman : sapu
jomet : cubit
jontot : jambul
joraq : main-main
|
jring : keriting
jrumatiq : sebaiknya, seharusnya
julu : muka, depan
k
kacer : sirami
kadangjari : sanak famili
kadi : seharusnya, semestinya
kado : rugi
kadu : pakai
kataq : mentah
k∂bagan : giliran meronda air
k∂balik : terbalik
k∂bengak : terheran-heran
k∂bian : waku sore-sore
k∂daros : terkena goresan akibat sesuatu, tersenggol akibat benda
kedesor : terjatuh karna licin
k∂diq : sedikit
k∂doaq : terserah
k∂doros : meluncurkan diri dari atas kebawah
k∂duk : mengeruk
k∂dung : sudah terlanjur
k∂dungk∂ (k∂=pro) :saya sudah terlanjur
k∂dunjat : terantuk
k∂lècok : air yang bergoyang
k∂l∂gong : masuk ke dalam
k∂lèmak : pagi-pagi
k∂lokoq : mengambil yang di dalam
k∂loteh : mengaduk dengan sendok atau jari tangan
k∂mantang : kekenyangan
k∂meng : pendengaran yang terhalang, telinga yang tersumbat
kemèq : periuk
k∂nding : kening
kèng : pinggang
kèpèng : uang
k∂rem : rendam
k∂reng : sering,berulang kali
k∂risaq : perbaiki
k∂ruan : sudah pasti
k∂rujuq : kepeting
k∂selaq : silau
k∂selet : terjepit
k∂sèngkar : berada disana-sini berhamburan
k∂set : semakin mengecil
|
kiai : pemuka agama
kjut : terkejut
kocèq : kecil
kocor : ceret
koèk : dahak
kojeng : keras hati
kokoh : sungai
komak : kacang buncis
komoq : menyimpan dalam waktu yang lama
korèk : habis sama sekali
kotong : terbakar
koyos : kurus kering
kpak : memukul kpala
ksangkur : berserakan
ksur : terbang
ktuan : tanyakan
kuadèq : plaminan
kuliq : buruh
kungkuq : kuku
kurup : samar, tidak jelas
kuwur : mengumpulkan
l
ladik : pisau
laeq lèkès : sejak dahulu
laeq : dulu
laguq : hanya saja, mungkin saja
lai : ke
lakar : bakal
lalang : jarak
lalu : gelar bangsawan sasak untuk
lamak : lapis
lamas : tidak bisa irit
lambah : pagar
lambung : baju khas wanita sasak
lampaq : jalan
lampen : belandar rumah yang membujur
lamper : menabrak
lamun : jika, andaikan
landeng : memukul badan dengan kayu
langgar : belandar rumah yang melintang
lanjar : roko
lantaran : sebab, karena
lantong : dengan
lantur : tabrak
laos : lengkuas
lapah : lapar
lapeq : lembek, encer
|
lasah : tempat tidurlat : lusa
latah : menidurkan anak kecil
laun : nanti
lauq : selatan
lawang : pintu
lawoq : jatuh
leah : halaman pekarangan rumah
lèang : dodot, busana setelah sarung panjang
leboq : becek, berair
lebuh : hancur
lebung : tidak kuat
lecok : menusuk dengan telunjuk
legaq : biarkan
lejah : kurang moral
lekak : bohong
lekok : lekuk
lèmbah : memikul
lembain : bayam
l∂mes : lemas
l∂mesn∂ (n∂=pro) : dia itu lemas
lempèng : samping
lemu : lemak
lendang : lapangan
lèndong : kulit
lengè : jelek
lènglèng : fentilasi, jendela angin
leot : lilit
lep : tertidur
m
mace : membaca
macuqan : serius, benar-benar
madaq : banyak dapatnya
madas : memetik, mengambil hasil
madeq : menginap
mahel : mahal
maheln∂ (n∂=pro) : mahanya
maiq : enaq, baik
mako : tembako
malang : melintang
malik : lagi
mamaq : makan sirih
mancet : macet, tidak jalan
mandiq : mandi
mandiqan (an=pro) : memandikan
mangan: makan
mantang : terbujur
manuk : ayam
|
manyeng : pekak, kurang pendengaranmayang : kurang tidur
mayas : menghias
mayemaye : kumat gilanya
mayit : jenazah
mayung : kijang, rusak
mayus : malas
mecak : menngunyah
meco : diam
medok : kenyang
medot : padam
meje : meja
mekok : diam
melak : rakus
meli : membeli
melik : punya kelebihan
melilak : memalukan
melong : bola matanya agak besar
mero : dia
modok : gampang, mudah
mokoh : gemuk
molah : tidak sibuk
momot : diam
monggel : tertahan
monte : limao
montong : bukit
montor : mobil
mopoq : mencuci
moq : centong dari besi
moren : padam sama sekali
mosot : tidak kawin sampai tua
motas : tidak cukup
moteng : di atas kepala
moto : menir, meniram
moye : nonton
mreng : bara, bara sedang menyala
muatan : penumpang
mudahan : semoga
mue : wajah
muluk : mungkin, kemungkinan, terlalu berlebihan
mumbut : jalan tanpa menoleh kiri kanan
muni : bicara
murak : mudah
muri : belakang
murit : siswa
muteng : berdiri
muye : menonton
n
nae : kaki
naèkan : tanjakan
nagih : meminta hutang
nahen : menahan
nai : buang air besar
najem : mempertajam
najuk : menunggal
nakil : membawa bekal berupa nasi dll
nakutan : membuat orang takut
namatan : khataman
nambah: mencangkul
nampel : menambal
nampeng : menutup jalan air
nampiq : membersihkan beras dgn nyiru
nancep : menancap
nangis : menangis
nani : sekarang
nanjaq : menawarkan
ndaq : jangan
ndaraq : tidak ada
ndèq : tidak
nè : ini
negar : berlari dengan cepat
nèjoq : menunjuk
neloq : bertelur
nènaq : mengajak
nenggale: membajak
nepung : membuat tepung
nepur : jatuh terjerembap
nèq : kepunyaan
ngadang: menghadang
ngadaq : mengadak
ngalah : mengalah
ngalih : pindah tempat
ngeles : mengangkat
ngemi : memasak
ngènem : minum
ngerak : bersorak
ngerik ngerak : berteriak-terfiak
ngober : mengusir dengan kayu atau kain
ngolas : berenang ikan
ngomeh : mengomel, marah-marah
ngoncer : berenang ikan
ngonder: tergenam air
ngonyang : marah tidak tentu bicaranya
ngrik : sakit menggigil
ngubah : merubah
|
nguing : bersuara keras, berdengung
ngukur : mengukur
ngungkung: suara ayam jago
nibing : membatasi, berlindung, menutupi
niglas : memakai yang baru
nijoq : menunjuk sesuatu
nijuh : meludah
nijuk : meludah
nike : itu, di sana
niki : ini, di sini
nimbal : menyahut
nimbaq : menggayung air
nimpruh: terjun
nine : wanita, perempuan
ninggal : meninggal dunia
ningrum: wanita bangsawan
ninik : kakek, nenek
nipaqan: memulai
nirut : ikut ikutan
nitik : menetes
nitis : menitik, menetes sedikit sekali
nmu : mewarisi
noaq : kurang ajar, sombong, angkuh
nongkep : menyusun keatas
npeng : lurus
npuk : jatuh
ntan : cara
ntir : melempar dengan barang berat
ntuk : menambah
nugkèq : memperlihatkan pantat
nujaq : menumbuk
nukang : menjadi tukang
nulakan : mengembalikan
nulis : menulis
nulung : memberi pertolongan
nunas : meminta
nungke : menopang
nungkulang : membohongi
nunjeng: jatuh dengan posisi kepala dari bawah
nuras : mengikuti sifat
nurut : ikut
nutuk : habis habisan
nyadu : prcaya
nyakap : menjadi penggarap, menggarap kepunyaan orang lain
nyakit : prihatin
nyakrèh : naik ke atas pohon
nyalah : sedikit sekali
nyale : menyala
nyali : semangat, keberanian
nyalit : gurih, enak rasanya nyalon : mencalonkan diri
|
nyaman : sejuk
nyamut : cemberut
nyaok : menciduk
nyapaq : menegur
nyapu : menyapu
nyapuk :menggunakan ikat kepala
nyari : mencari
nyaru : penyakit buatan atau sejenis santet
nyasar : tersasar
nyate : jelas
nyatuq : menghidangkan
nyatus : hari keseratus meninggal
nyawang : kosong
nyawe : nyawa,roh
nyawu : mulai keluar buah
nyawung: jatuh di tempat yang jauh
nyawur : menebar benih
nyawut : melempar
nyebrak : mengguyur
nyebur : jatuh ke air, makan dengan memberi kuah
nyebut : menyebut
nyedi : pergi
nyekop : mengambil sesuatu
nyelèng : berkilau
nyembah : menyembah
nyembih: menghabiskan
nyèong : menggoreng
nyepi : menyepi
nyepoh : menyepoh
nyerèng : bertek nyarin
nyèwe : menyewa
nyowèng : berteriak nyaring
nyumpak : mencari muka
nyungkiq : mengunsung
nyungkur : tersungkur
nyurak : bersorak
nyurak : bersorak
nyusak : terbalik
nyusur : tersungkur
nyusut : memasukkan tembakau ke dalam mulut ketika makan sirih
o
oap : menggosok dengan telapak tangan
oas : cuci, mencucui peralatan dapur
oat : obat
obah : mengubah, merubah, longgar, kendor
obokan : tempat makan kuda
odaq : masih muda
oèt : menutup
ogèt : usil
olèk : pulang
oloh : parit
ompèh : mengipas
onèk : tadi
onggam : terbuka
onoh : pemurah
onseng : gerah
onyang : pembicaraan yang tidak jelas
opakopak : jenis jajan dari ubi ketan
opong : angkat
oq : iya, baik
ore : onar, ribut
oreng : sampai dalam
osah : gundah
osok : gosok
otak : kepala (kasar)
P
pacu : rajin
pacuan : yang benar saja
padak : tanah kering
pade : sama
padet : padat
padu : kuat
paèq : asin
paèr : tanah yang luas
pagah : berani membela kebenaran
pai : ikan pari
pais : bungkus
pait : pahit
palang : menghalang
paleng : pingsan
palèq : kejar
panaq : panah
pandes : dekat sekali
pandiq : memandikan
|
panggong : menaruh di atas sesuatu barangpangket : membagi-bagi
pantek : tertusuk
pantes : pantas
pantok : memukul
pantur : membentur dengan kepala
panyil : tidak kuat makan
paoq : mangga
papah : lurus
papak : mengunyahkan terlebih dahulu
papuq : neneq
paran : mengira
parè : padi
paro : mengurangi jatah
pasang : memasang
pasek : memaksa sesuatu pada benda
pasu : rajin bekerja
pasuan : rajinlah
patuh : damai
paut : cocok
pawon : dapur
payu : jadi
p∂ak : lembek
p∂cok : berdarah terkena benda keras
p∂cut : lecutan
p∂dal : tempat kaki bertumpu
p∂das : nyata, jelas
p∂dengah : perdengarkan
p∂dis : asam
p∂duaq : menduakan
p∂galang : menyingkirkan penghalang
p∂gawèan : pekerjaan
p∂geleh : membiarkan tercecer
pejejeh : menyerak- nyerakkan
p∂juluk : mendahulukan
p∂kakas: peralatan
p∂kalah : sengaja mengalah
p∂kalung : memberi berkalung
p∂kasoh : membiasakan
p∂kedèkan : alat bermain
peki : mata sipit
p∂kodèq : memperkecil
p∂kok : mencekik
p∂kontèq : memperpendek
pekor : pincang
peleng : potong
p∂lengak : melihat- lihat
p∂liwat : membantu lewat
p∂loang : memberi lubang
p∂locok : alat untuk melembutkan
p∂lodèn : membuat jadi bundar dengan telapak tangan
peloèq : memperbanyak
|
p∂losaq : pakaian bekas
p∂lot : mati
p∂lui : memberi lipatan pada jahitan
p∂manggang : untuk memanggang
p∂mangkè : suka makan bangkai
p∂manju : penompang tanaman
p∂mbadaq : pemberitahuan
p∂mbukaq : alat untuk membuka
p∂najuk : alat tugal
p∂nakaq : alat untuk menempatkan barang
p∂ncar : jaring lempar
p∂ncok : kulit sapi yang di rebus
p∂ndaq : bosan
p∂ndet : asap
pèneng : pusing
p∂ngabih : pendamping
p∂ngawis : tukang sabit rumput
p∂nggitan : tampak
p∂ngoros : kuda beban
p∂nijoq : suka menunjuk
p∂nimbang : alat untuk menimbang
p∂nirisan : tempat jatuhnya air
p∂nirut : suka mengikuti orang
p∂nitis : tetesan yang paling kecil
peniup : alat untuk meniup
p∂njait : tukang jahit
p∂njawaq : tukang antar
p∂noaq : yang di tuakan
p∂noq : penuh
p∂nyalin : rotan
p∂nyammpah : bahan sarapan
p∂nyampat : sapu lidi
p∂nyaok : untuk mengambil sesuatu yang di goreng
p∂nyaur : uang pembayaran hutang
penyawèq : tanda larangan di sawah atau di kebun
penyiong : wajan tanah
penyumpak : suka maki-maki
penyungkil : alat untuk mencukil
penyuwap : suapan
pèok : bersiul
pèos : gepeng sebelah
pèot : rusak tertindih
pepek : memukul dengan tangan
pèpès : memotong daun bagian atas
pèrot : penakut
p∂sen : pesan
peseng : tidak berisi
p∂siacan : perkelahian
p∂singgaq : dipinjamkan
pèsor : lontong
p∂tang das∂ : empat puluh
|
petarang: tempat ayam bertelur
petung : jenis bambu yang besar
petuq : burung terkukur
pewaran : tukang cerita
piaq : membuat
pijer : obat sakit mata tradisisoanal
pindu : menghangatkan
piran : kapan
pire : berapa
pituq : tujuh
poger : memeluk dengan erat
polak : patah
popoq : cuci
popot : memijit kepala
porog : peniup api
porot : meraut, memeras, menarik
prah : susu sapi
prai : libur
pramoq : penebang kayu
praras : bakul kecil
prasaq : perkiraan
prataq : membuat jadi rata
prate : meratakan
prebaq : menjatuhkan
prènges : mempercantik
prènget : memperingati
prènyet : mendinginkan
prèq : perih
preret : sejenis seruling
pres : sakit, nyeri
priak : kasihan
pru : menyemburkan air atau obat dari mulut
psakit : memaksakan sekalipun sakit
psik : meluncas
psogel : mengeluarkan sesuatu
psok : lekuk karena benturan
psolah : membuat jadi baik
psongèl : berupaya tidak malu
ptaèk : menaikkan
ptarang : tempat ayam bertelur
puase : puasa
puhpuh : mantera
pulir : putar
puniq : bicara
q
Qur’an : Al-Qur’an, wahyu ilahi
qurban : ternak yang dijadikan kurban pada hari raya kurban
r
rabaq : besar
rabek : memukul dengan kain atau daun
radèn : gelar bangsawan kerajaan Lombok
ragi : masakan
rajang : melangkahi
rakèt : alat untuk memukul bola
raksase : binatang yang hanya ada dalam hayalan
rambas : membersihkan
rambiq : rambut yang panjang
rambok : uban
ramè : ramai
ramon : balok kayu
rampih : mempertembal suatu benda
rancap : mengambil pada beberapa tempat
randu : pohon kapuk
rang : berkurang
rangkap: alat pengetam padi
rantè : rantai
rapus : melumuri
rarat : berlari kencang
rari : adik
rate : rata, datar
rbaq : terjatuh
rbek : memukul
rebes : memukul dengan sapu lidi atau kayu kecil
recah : membagi agar lebih kecil
rejek : mencecar
rèjèng : batu cadas
rembaq : bersama-sama
rembek : banyak
rembun : mengumpulkan
rèmèh : sepele
remong : kotor
rempeq : pecah belah oleh sesuatu
rèndang: merangkul
rengas : bersuara kerasrenggang : berjarak
renggi : jenis jajan
rengiq : renyah
|
rèrèh : curang
rikaq : setrika
rim : rem
rindang : berhenti hujan
ringge : alat untuk memikul
ririk : bergerigi
rki : daki kepala
rmes : meremas
rmuk : berantakan
robah : merubah
robèk : merobek
roboh : beramai-ramai menyerbu
rudat : jenis kesenian di Lombok
rug : roboh
rujuq : berdamai kembali
rumpak : memukul bagian kepala
ruwe : rupa
s
sadu : percaya
sai : siapa
saing : menyaingi
saiq : bibi
sak : Satu
salaq : salah
sang : mungkin
sanggit : ular hijau yang merah ekornya
sango : bekal, persiapan
sangwah : mungkin sudah
saok : menciduk
sapah : alas
sapak : tegur
saprih : tidak ada yang kalah menang
saru : tidak jelas
sasak : suku bangsa asli lombok
sat : berkurang
satak : dua ratus
satuq : menyuguhkan
satus : seratus
saur : membayar hutang
sawaq : ular belang yang panjang dan besar
sawung : ayam jantan
sawur : menebar benih
sawut : melempar
sbeng : roman muka
sdekah : amal, pemberian
seang : cerai
seberaq : sebentar
|
sebiaq : memberi campuran cabai
sebie : cabe
sebilang : setiap
seboq : sembunyikan
seboq : sembunyikan
sebor : keras suaranya
sebulan : satu bulan
sebur : memberi air
sebut : menyebut
secangkir : satu cangkir
secolet : sedikit sekali
sedaq : makanan pengiring
segeleng : satu ikat kecil
segerah : masak
sèhèr : sihir
sejari-jari : sejadi-jadinya
sekali : satu kali
sekarat : sedang menghadapi sakratul maut
sekediq : sedikit
sèkèk : tidak bejus (kata seru)
sekepuri: satu petak kecil ukuran sawah
sekèq : Satu
sekoboq: satu mangkok
sekuh : kencur
sekulak : satu kelakan
selet : sisip
semaye : janji
sembah : menyembah
sembahyang: solat
sembar : menyemburkan sesuatu dari dalam mulut
semeton : saudara
sengaje : sengaja
sengaq : sebab
sengèh : harum
senine : istri
senoh : itulah
sepale : mana mungkin
serah : menyerahkan
serek : kunci
serem : seram
seremben : banyak sekali, lebat sekali
serembuq : mengeroyok
serep : tenggelam
serèq : ingin
s∂tundun : satu tandan
s∂uah : setelahsiaq : memberi garam
siarah : ziarah
side : kamu
sie : garam
sikuq : menyikut dengan siku
|
sikut : mengukursilaq : silahkan
sili : marah
siliq : memarahi
silu : ngilu
simaq : menyimak
singgaq : meminjam
skuale : asal ada
sobaq : coba
sodoq : menitipkan
soèk : koyak, robek
sogul : keluar
solah : baik, bagus
solong : kening yang lebar
sombol : menyangga dari bawah
sontèng : belang
sonter : memberi batas
sopoq : satu
soq : awas
sorong serah : serah terima
sorong : mendorong
sparo : separuh
srabi : kue serabi
sruerue : terserah bagaimanapun rupanya
stenge : setengah
stetu : sebenarnya
suare : suara
sugih : kaya
sugul : keluar
suh : mengusir ayam dan sejenisnya (kata seru)
suran : menjelang, sepanjang
sutil : sendok untuk menggoreng
suwu : sarang
suwung : sepi
t
tabah : pemberani
tabèq : permisi
tabung : menyimpan
tabur : menaburkan
tadah : cara
tadang : dihadang
tadèq : ditinggal
tadu : diadu
taèk : naik
tagih : menagih hutang
tahen : menahan
tai : kotoran
tailal∂ : sari santan pada waktu membuat minyak kelapa
|
tajong : digenggang sambil berayun langkah
taker : tahan
takuq : diakui
talet : menanam
taliq : memikat dengan tali
tamat : selesai
tame : masuk
tamer : diamer,dipalu,digodang
tames : memeras kelapa yang sudah dihaluskan
tamok : diremas
tamuk : diamuk
tanaq : tanah
tang : saya, jenis catok, tang
tangenan: diangan-angankan
tanggalan: kalender
tanggaq : melihat
tanggep : menyewa
tangi : bangun tidur
tangke : menyangga
tangki : tempat minyak,tempat air
tangkong: baju
tangkus : dihirup
tango : penerang
tangoq : menerangi
tao : bisa
taoq : tempat
taos : merembes, rembesan
tapè : ragi untuk membuat tapai
tapuh : diputihkan, diberi berkapur
tari : bujuk, menari
tasahan : diratakan
tasaq : diasah
taun : tahun
tawah : tawar
t∂buk (t∂=af) : memasukkan ke dalam barang cair
t∂dang (t∂=af): dikukus
t∂ding (t∂=af) : dijerang, dipanaskan
t∂dong (t∂=af): kerudung
t∂bau (t∂=af) : ditangkap
t∂bèng (t∂=af): diberikan
t∂bit (t∂=af) : dicubit
t∂buat (t∂=af) : diangkut
t∂dagang (t∂=af): dijual
t∂dait (t∂=af : ditemukan
t∂gaji (t∂=af) : diberi gaji
t∂haraman (t∂=af) : diharamkan
t∂harusan (t∂=af, an=pro) : diharuskan
t∂hawatiran (t∂=af, an=pro): dicemaskan
t∂hias : dihiasi
t∂jagaq : dijaga
t∂jagur : dihantam, dipukul
|
t∂jajah : dijajaht∂jamin : dijamin
t∂jap : disusun
t∂jauq : dibawa
tejawap : dijawap
tejèjèh : diserakkan agar kering
tejelek : didorong
tejengkak: diukur dengan jengkalan
tejepit : dijepit
tejeput : dijumput
tejeret : dijerat
tejujul : didorong
tejuluk : didahului
tekadu : dipakai
tenaq : mengajak
tengil : membisingkan
tèong : mengayun bayi
tepasang: dipasang
tepuger : dipeluk
tepugut : dijambat rambutnya
teri : ikan kering
terong : terung
terutuk : menyusul
tesabuk : diberi sabuk
tesaduq : dipercayai
tesahan : disahkan
tesakitan: disakiti
tesalahan: dipersalahkan
tesalin : diganti
tesaloan : disisakan
tesalut : dipuji
tesambang: dilihat
tesèang : diceraikan
tesioh : diusir agak menjauh
tesuapan: disuapi
tesulap : disulap
tesumpaq: dimaki-maki
tesunat : disunat
tetaring : terop
tetipaq : ditimpa
tetu : benar
t∂tukah (t∂=af): ditukar
t∂tukaq (t∂=af): dikuburkan
tewaranan: diceritakan
tian : perut
tiang : saya
tibu : bagian sungai yang dalam
tie : yang itu
tiglas : memakai pakaian yang baru
tijok : telunjuk
tijuq : ludah
timaq : biar
|
timuq : timur
tindoq : tidur
tinjot : terkejut
tipah : tikar
tipaq : mulai
tipuq : menipu
tiraq : diajak
tisiq : diisikan
tiwas : salah sendiri
tiwe : dipangku
tlang : hilang
tlu : tiga
tluiyu : tiga ribu
tlungatus : tiga ratus
tlungdase: tiga puluh
toak : bahu
toaq : tua
tobat : bertobat
todop : dibujuk
tokol : duduk
tolang : biji
tolèq : tuli
tolok : dihina
tomet : tumit
tongkèq : miring di belakang
topong : diangkat
tosok : digosok
totok : dipalu, dipukul
tpeng : lurus
tpong : berlubang
trik : jatuh
tsurak : disoraki
tsuruq : disuruh
ttunah : disayang
tujak : tumbuk
tulak : kembali
tunas : meminta
tupaq : diberi upah
tupuq : tumpul
turas : mengikuti sifat
turis : wisatawanturut : mengikuti
tusung : dipikul
tusut : diusut
tutut : jemput
tuwaq : paman
tuwuk : puas
twakilan: diwakilkan
twarnaq: diberi warna
U
uah : sudah
uaq : bibiq
uat : urat
ubat : peluru
udut : sedang merokok
uiq : kemarin
uji : menguji
ujur : membujur
ujut : wajah,bentuk
ukep : awan
ukir : mengukir
ukur : mengukur
ulah : ular
ulam : ketan muda dijadikan ulam
ulang : mengulang
ulet : ulat
uli : ya, benar
ulu : kepala
umaq : kepuyaan
unggat : kumat
unggit : tersentuh sedikit saja
unggul : menang
ungkah : cabut
ungkil : mencabut dengan linggis
uni : bicara
unsung : mengusung
unting : pangkal pisau,pangkal mata senjata tajam
upaq : upah
utang : hutang
utaq : muntah
uwung : menimbun
uyut : rebut
v
w
wadah : tempat
wade : menyebutkan kekurangan sesuatu
wah : sudah
wahwih : tidak tetap pendirian
waris : keluarga dekat
wayah : sudah tua
wayahan: ayah kandung
wayang : seni pewayangan
waye : sudah waktunya
we : panggilan orang dari jaug (kata seru)
wi : buah kentang
wik : kemarin
wus : kusut
X
Y
yah : kalau
yak : akan
yakme : kamu akan
yakne : dia akan
ye : ya
z
zabaniah : malaikat zabaniah
zakat : zakat
zikir : berzikir
